Podatek ETS, znany również jako system handlu emisjami (European Trading Scheme, ETS), jest jednym z kluczowych narzędzi Unii Europejskiej w walce ze zmianami klimatycznymi. W tym artykule wyjaśnimy, czym jest podatek ETS, jak działa, kogo obejmuje oraz jakie są jego zasady i regulacje.

Czym jest podatek ETS?

Podatek ETS, czyli system handlu emisjami (European Trading Scheme), to mechanizm mający na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej. System ten opiera się na zasadzie „cap and trade”, co oznacza, że ustala się górny limit (cap) na całkowitą ilość emisji, a następnie przydziela lub sprzedaje uprawnienia do emisji przedsiębiorstwom. Dzięki temu, firmy są zmotywowane do redukcji emisji, aby uniknąć konieczności zakupu dodatkowych uprawnień.

Jak działa podatek ETS?

System handlu emisjami działa w sposób następujący:

Ustalanie limitu emisji: UE określa maksymalny poziom emisji dla całego sektora przemysłowego. Limit ten jest stopniowo obniżany, aby osiągnąć cel redukcji emisji na przestrzeni lat.
Przydzielanie uprawnień: Uprawnienia do emisji są przydzielane firmom, które mogą je używać, sprzedawać lub kupować na rynku. Liczba dostępnych uprawnień jest stopniowo zmniejszana, co ma na celu zmniejszenie całkowitych emisji.
Monitorowanie i raportowanie: Firmy muszą monitorować i raportować swoje emisje. Jeżeli przekroczą swoje uprawnienia, muszą dokupić dodatkowe na rynku lub zapłacić kary. Niezależne audyty zapewniają, że dane są dokładne i zgodne z przepisami.
Handel uprawnieniami: Rynek emisji umożliwia firmom handel uprawnieniami, co wprowadza element rynkowy do systemu. Firmy, które skutecznie ograniczają swoje emisje, mogą sprzedawać nadwyżki uprawnień innym przedsiębiorstwom.

Kogo obejmuje podatek ETS?

Podatek ETS obejmuje przede wszystkim sektory przemysłowe i energetyczne, które są największymi emitentami gazów cieplarnianych. Do sektorów tych należą:

Elektrownie i ciepłownie: Duże źródła emisji CO2 z paliw kopalnych.
Przemysł hutniczy i stalowy: Emitujący znaczne ilości gazów cieplarnianych w procesach produkcyjnych.
Cementownie: Wytwarzające duże ilości CO2 podczas produkcji cementu.
Zakłady chemiczne: Emitujące różne gazy cieplarniane w procesach chemicznych.
Rafinerie: Przetwarzające ropę naftową, co wiąże się z emisją gazów cieplarnianych.
Podatek ETS zaczyna również obejmować inne sektory, takie jak transport lotniczy, a w przyszłości możliwe, że także morskie oraz sektor budowlany.

Jakie są zasady podatku ETS?

Zasady podatku ETS są zdefiniowane przez regulacje unijne i obejmują:

Obowiązkowe uczestnictwo: Sektory objęte systemem muszą uczestniczyć w ETS. Firmy, które nie przestrzegają zasad, mogą być ukarane finansowo.
Limit emisji: Ustalany na poziomie unijnym, redukowany co roku, aby osiągnąć długoterminowe cele klimatyczne.
Handel uprawnieniami: Firmy mogą kupować i sprzedawać uprawnienia do emisji na rynku. Handel ten wprowadza mechanizmy rynkowe, które wspierają redukcję kosztów emisji.
Kary za przekroczenia: Firmy, które przekroczą swoje uprawnienia, muszą zapłacić kary finansowe. Wysokość kar jest na tyle wysoka, aby skutecznie zniechęcać do przekraczania limitów.

Regulacje ETS

Regulacje ETS są szczegółowo określone w dyrektywach i rozporządzeniach unijnych. Kluczowe elementy regulacji to:

Zasady alokacji uprawnień: Określenie, ile uprawnień jest przydzielane bezpłatnie, a ile musi być zakupionych na aukcjach. W miarę upływu czasu, liczba bezpłatnych uprawnień jest redukowana.
Mechanizmy wsparcia: Instrumenty takie jak Fundusz Innowacyjny i Modernizacyjny, które wspierają inwestycje w technologie niskoemisyjne. Fundusz Innowacyjny finansuje projekty demonstracyjne, które mają na celu rozwój i wdrożenie nowych technologii.
Monitorowanie i weryfikacja: Obowiązek dokładnego monitorowania emisji i ich weryfikacji przez niezależne podmioty. Każda firma objęta ETS musi co roku dostarczyć raport o swoich emisjach, który jest następnie weryfikowany przez niezależnego audytora.

Dlaczego wprowadzono podatek ETS?

Podatek ETS wprowadzono, aby:

Zmniejszyć emisje gazów cieplarnianych: Redukcja emisji jest kluczowym elementem polityki klimatycznej UE. ETS jest jednym z głównych narzędzi, które pomagają UE osiągnąć cele redukcji emisji zgodnie z Porozumieniem Paryskim.
Zachęcić do inwestycji w technologie niskoemisyjne: ETS motywuje firmy do inwestowania w nowoczesne, bardziej ekologiczne technologie. Dzięki handlowi emisjami, firmy, które inwestują w redukcję emisji, mogą zyskać dodatkowe środki poprzez sprzedaż nadwyżek uprawnień.
Ujednolicić podejście do redukcji emisji: ETS zapewnia spójne i przewidywalne zasady dla przedsiębiorstw działających w różnych krajach członkowskich. Pozwala to na równą konkurencję i uniknięcie “wycieków emisji” (przenoszenia produkcji do krajów o mniej rygorystycznych regulacjach).

Przyszłość systemu ETS

ETS jest dynamicznie rozwijającym się systemem, który stale ewoluuje w odpowiedzi na nowe wyzwania i cele klimatyczne. W nadchodzących latach, system ten będzie prawdopodobnie obejmował coraz więcej sektorów gospodarki, a limity emisji będą coraz bardziej restrykcyjne. Długoterminowym celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku, co wymaga znaczących redukcji emisji w każdej dziedzinie przemysłu i transportu.

Podsumowanie

Podatek ETS jest kluczowym narzędziem Unii Europejskiej w walce ze zmianami klimatycznymi. Poprzez ustalanie limitów emisji i handel uprawnieniami, system ten zmniejsza emisje gazów cieplarnianych i promuje rozwój technologii niskoemisyjnych. Zasady i regulacje ETS obejmują obowiązkowe uczestnictwo, ustalanie limitów emisji, handel uprawnieniami oraz kary za przekroczenia. Dzięki temu ETS przyczynia się do osiągnięcia celów klimatycznych UE i ochrony środowiska.

Poznaj naszą ofertę świadectw energetycznych!

– Świadectwa energetyczne dla domów jednorodzinnych

– Świadectwa energetyczne dla mieszkań

– Świadectwa energetyczne dla domów szeregowych

– Świadectwa energetyczne dla domów typu bliźniak

– Świadectwa energetyczne dla lokali użytkowych